Άρθρο στη GUARDIAN
Οι ιστορίες τρόμου μπορεί να βρίσκονται σε αφθονία, αλλά τα αποδεικτικά στοιχεία μένουν σταθερά σε συνέπεια.
Η τελευταία δεκαετία για τη βρετανική υγειονομική περίθαλψη ήταν απογοητευτική: οι βελτιώσεις σε ότι αφορά το προσδόκιμο ζωής και τη νεογνική θνησιμότητα έχουν βαλτώσει και η ικανοποίηση του κοινού από το NHS Εθνικό Σύστημα Υγείας έχει μειωθεί απότομα.
Αλλά, ένα θετικό στοιχείο που ξεχώρισε σε μια πρόσφατη ανασκόπηση των εξελίξεων στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης ήταν η αύξηση της χρήσης ηλεκτρονικών τσιγάρων, η οποία, όπως επισημαίνει το άρθρο, είχε ως αποτέλεσμα την “παύση του καπνίσματος χωρίς επιβάρυνση για το δημόσιο ταμείο”.
Ωστόσο, το 2019 ήταν μια από τις πιο δύσκολες χρονιές για τα ηλεκτρονικά τσιγάρα από τότε που εμφανίστηκαν στην παγκόσμια αγορά, μόλις πριν από 10 χρόνια. Η διαμάχη για τους κινδύνους και τα οφέλη τους δεν δείχνει κανένα σημάδι ύφεσης και πολλές χώρες έχουν αναλάβει δράση για την απαγόρευσή τους. Τι συνέβη το 2019 και τι θα ακολουθήσει;
Η πιο ανησυχητική εξέλιξη προήλθε από τις ΗΠΑ, όπου παρουσιάστηκε ένα φάσμα σοβαρών ασθενειών στους πνεύμονες ακόμη και θανάτων που συνδέθηκε με τις συσκευές, κι έγινε γνωστό ως Evali (πνευμονοπάθεια που σχετίζεται με το ηλεκτρονικό τσιγάρο ή το άτμισμα). Τα κρούσματα ξεκίνησαν τον Ιούνιο του 2019 και κορυφώθηκαν τον Σεπτέμβριο. Μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου, αναφέρθηκαν 54 θάνατοι και 2.506 περιπτώσεις νοσηλείας σε νοσοκομεία. Οι περισσότερες περιπτώσεις αφορούσαν νεαρούς ενήλικες και από τους πρώτους κιόλας μήνες οι συμβουλές που δόθηκαν από τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων CDC ήταν ότι οι ατμιστές πρέπει να σταματήσουν να χρησιμοποιούν τα προϊόντα αμέσως.
Αυτή η έξαρση των κρουσμάτων πυροδότησε πολύ σημαντικές ανησυχίες σχετικά με τους κινδύνους που προκαλεί το άτμισμα στην υγεία, όχι μόνο στις ΗΠΑ αλλά σε όλο τον κόσμο. Τώρα μόνο βλέπουμε τις πραγματικές συνέπειες αυτών των προϊόντων που χρησιμοποιούνται εδώ και περίπου μια δεκαετία από μέχρι και 10 εκατομμύρια Αμερικανούς;
Τελικά, καθώς η έρευνα προχώρησε, κατέστη σαφές ότι το άτμισμα νικοτίνης δεν είχε καμία εμπλοκή. Οι λεπτομέρειες αναδύονταν με αργό ρυθμό επειδή οι ουσίες που εμπλέκονται στην πραγματικότητα ήταν φυσίγγια που περιέχουν κάνναβη (κυρίως τετραϋδροκανναβινόλη ή ΤΗC). Ουσίες τέτοιου είδους συχνά αποκτώνται από παράνομη αγορά και σε ορισμένες περιπτώσεις χρησιμοποιούνται από παιδιά. Αυτό σήμαινε ότι οι χρήστες ήταν διστακτικοί στο να παραδεχτούν τι ήταν αυτό που είχαν ατμίσει.
Τέλος, το Δεκέμβριο, το CDC παραδέχτηκε ότι υπήρχαν επαρκή στοιχεία για να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οι περισσότερες περιπτώσεις Evali είχαν προκληθεί από ένα συγκεκριμένο πρόσθετο στα ατμιστικά προϊόντα κάνναβης, την οξική βιταμίνη Ε η οποία μπορεί να είναι επιβλαβής όταν εισπνέεται. Κάποιοι ερευνητές και εμπειρογνώμονες της βιομηχανίας κάνναβης επεσήμαναν την αιτία αυτή από το καλοκαίρι, αλλά οι συμβουλές τους είχαν σε μεγάλο βαθμό αγνοηθεί. Δεν εντοπίστηκαν παρόμοιες περιπτώσεις οπουδήποτε εκτός της Βόρειας Αμερικής. Στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ευρώπη, για παράδειγμα, η ατμιζόμενη THC και τα πρόσθετα βιταμινών είναι παράνομα και η αγορά υπόκειται σε πολύ πιο αυστηρές ρυθμίσεις.
Η έξαρση του Evali συνέπεσε με αναφορές αύξησης των ποσοστών ατμίσματος από εφήβους στις ΗΠΑ, μια τάση που είχε αρχίσει μερικά χρόνια πριν, αλλά επιταχύνθηκε γρήγορα. Οι επικριτές κατέδειξαν τη δημοτικότητα των μυριάδων γεύσεων στα υγρά του ηλεκτρονικού τσιγάρου και την άνοδο κομψών και διακριτικών ατμιστικών προϊόντων, ιδιαίτερα του Juul.
Η ανταπόκριση των υπευθύνων χάραξης πολιτικής ήταν γρήγορη, με πρώτο το Σαν Φρανσίσκο και έπειτα με πολλές αμερικανικές πολιτείες να επιβάλλουν εκ των πραγμάτων απαγορεύσεις στις πωλήσεις αναγκάζονταν σημαντικούς εκπροσώπους της λιανικής να αποσύρουν τα προϊόντα από τα ράφια τους. Ενώ αυτές οι εξελίξεις περιορίζονταν σε μεγάλο βαθμό στις ΗΠΑ, η επακόλουθη παγκόσμια κάλυψη του θέματος από τα μέσα ενημέρωσης αναμφισβήτητα συνέβαλε στην απόφαση και άλλων χωρών να λάβουν αυστηρότερα μέτρα για το άτμισμα.
Η Ινδία ανακοίνωσε την απαγόρευση, ακολουθούμενη από τις Φιλιππίνες δύο χώρες με εκατομμύρια καπνιστές. Ο Καναδάς, όπου τα ηλεκτρονικά τσιγάρα είχαν πρόσφατα νομιμοποιηθεί, άρχισε να υποχωρεί από την προσέγγιση που είχε για τη μείωση των βλαβών και αρκετά γεωγραφικά διαμερίσματα ανακοίνωσαν σαρωτικούς περιορισμούς.
Το επίκεντρο τώρα στα περισσότερα μέρη του κόσμου είναι η προστασία των νέων, ιδιαίτερα των μη καπνιστών, από τη χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου παρόλο που οι έρευνες δείχνουν ότι το συστηματικό άτμισμα σε αυτή την ομάδα εξακολουθεί να είναι σπάνιο. Για τους 1,4 δισεκατομμύρια καπνιστές του κόσμου συχνά το ενδιαφέρον γίνεται δευτερευούσης σημασίας, παρά τις ενδείξεις ότι οι πρώην και οι τωρινοί καπνιστές αποτελούν τη συντριπτική πλειοψηφία των χρηστών ηλεκτρονικών τσιγάρων. Οι αναλυτές της αγοράς, οι οποίοι μέχρι πρόσφατα προέβλεπαν τη συνεχή ανάπτυξη της παγκόσμιας αγοράς ηλεκτρονικών τσιγάρων, είναι τώρα πολύ λιγότερο αισιόδοξοι.
Αλλά με το τέλος του 2019, υπάρχουν κάποιες καλές ειδήσεις. Για πρώτη φορά, η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας ανέφερε ότι η χρήση καπνού από τους άνδρες έχει σταματήσει να αυξάνεται παγκοσμίως. Τα ποσοστά χρήσης από τις γυναίκες άρχισαν να μειώνονται πριν από λίγο καιρό. Τα μέτρα ελέγχου του καπνού λειτουργούν.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι πρόσφατες μειώσεις στο κάπνισμα, αποδίδονται στη συμβολή του ατμίσματος. Μελέτες που δημοσιεύθηκαν το 2019 έδειξαν ότι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα βοηθούν τους καπνιστές να διακόψουν και να ωφελήσουν την καρδιαγγειακή τους υγεία. Ακόμη και στις ΗΠΑ, οι πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι η όποια άνοδος του νεανικού ατμίσματος συμπίπτει με την απότομη πτώση του καπνίσματος των νέων.
Ο ιδανικός συνδυασμός είναι οι αναλογικοί κανόνες ρύθμισης για τα ηλεκτρονικά τσιγάρα σε συνδυασμό με την αποτελεσματική εφαρμογή του ελέγχου του καπνού. Καθώς ξημερώνει μια νέα δεκαετία, περισσότερες χώρες πρέπει να επιτύχουν αυτή την ισορροπία. Εάν δεν το κάνουν, η ευκαιρία που παρουσιάζουν τα ηλεκτρονικά τσιγάρα θα χαθεί. Και πολλοί καπνιστές που αγωνίστηκαν να σταματήσουν και άλλοι που ίσως να μπορέσουν να διακόψουν με τη βοήθεια του ατμίσματος, θα απομακρυνθούν από το θάνατο και τις ασθένειες που προκαλεί ο καπνός.
Οι ιστορίες τρόμου μπορεί να βρίσκονται σε αφθονία, αλλά τα αποδεικτικά στοιχεία μένουν σταθερά σε συνέπεια.
Η τελευταία δεκαετία για τη βρετανική υγειονομική περίθαλψη ήταν απογοητευτική: οι βελτιώσεις σε ότι αφορά το προσδόκιμο ζωής και τη νεογνική θνησιμότητα έχουν βαλτώσει και η ικανοποίηση του κοινού από το NHS Εθνικό Σύστημα Υγείας έχει μειωθεί απότομα.
Αλλά, ένα θετικό στοιχείο που ξεχώρισε σε μια πρόσφατη ανασκόπηση των εξελίξεων στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης ήταν η αύξηση της χρήσης ηλεκτρονικών τσιγάρων, η οποία, όπως επισημαίνει το άρθρο, είχε ως αποτέλεσμα την “παύση του καπνίσματος χωρίς επιβάρυνση για το δημόσιο ταμείο”.
Ωστόσο, το 2019 ήταν μια από τις πιο δύσκολες χρονιές για τα ηλεκτρονικά τσιγάρα από τότε που εμφανίστηκαν στην παγκόσμια αγορά, μόλις πριν από 10 χρόνια. Η διαμάχη για τους κινδύνους και τα οφέλη τους δεν δείχνει κανένα σημάδι ύφεσης και πολλές χώρες έχουν αναλάβει δράση για την απαγόρευσή τους. Τι συνέβη το 2019 και τι θα ακολουθήσει;
Η πιο ανησυχητική εξέλιξη προήλθε από τις ΗΠΑ, όπου παρουσιάστηκε ένα φάσμα σοβαρών ασθενειών στους πνεύμονες ακόμη και θανάτων που συνδέθηκε με τις συσκευές, κι έγινε γνωστό ως Evali (πνευμονοπάθεια που σχετίζεται με το ηλεκτρονικό τσιγάρο ή το άτμισμα). Τα κρούσματα ξεκίνησαν τον Ιούνιο του 2019 και κορυφώθηκαν τον Σεπτέμβριο. Μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου, αναφέρθηκαν 54 θάνατοι και 2.506 περιπτώσεις νοσηλείας σε νοσοκομεία. Οι περισσότερες περιπτώσεις αφορούσαν νεαρούς ενήλικες και από τους πρώτους κιόλας μήνες οι συμβουλές που δόθηκαν από τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων CDC ήταν ότι οι ατμιστές πρέπει να σταματήσουν να χρησιμοποιούν τα προϊόντα αμέσως.
Αυτή η έξαρση των κρουσμάτων πυροδότησε πολύ σημαντικές ανησυχίες σχετικά με τους κινδύνους που προκαλεί το άτμισμα στην υγεία, όχι μόνο στις ΗΠΑ αλλά σε όλο τον κόσμο. Τώρα μόνο βλέπουμε τις πραγματικές συνέπειες αυτών των προϊόντων που χρησιμοποιούνται εδώ και περίπου μια δεκαετία από μέχρι και 10 εκατομμύρια Αμερικανούς;
Τελικά, καθώς η έρευνα προχώρησε, κατέστη σαφές ότι το άτμισμα νικοτίνης δεν είχε καμία εμπλοκή. Οι λεπτομέρειες αναδύονταν με αργό ρυθμό επειδή οι ουσίες που εμπλέκονται στην πραγματικότητα ήταν φυσίγγια που περιέχουν κάνναβη (κυρίως τετραϋδροκανναβινόλη ή ΤΗC). Ουσίες τέτοιου είδους συχνά αποκτώνται από παράνομη αγορά και σε ορισμένες περιπτώσεις χρησιμοποιούνται από παιδιά. Αυτό σήμαινε ότι οι χρήστες ήταν διστακτικοί στο να παραδεχτούν τι ήταν αυτό που είχαν ατμίσει.
Τέλος, το Δεκέμβριο, το CDC παραδέχτηκε ότι υπήρχαν επαρκή στοιχεία για να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οι περισσότερες περιπτώσεις Evali είχαν προκληθεί από ένα συγκεκριμένο πρόσθετο στα ατμιστικά προϊόντα κάνναβης, την οξική βιταμίνη Ε η οποία μπορεί να είναι επιβλαβής όταν εισπνέεται. Κάποιοι ερευνητές και εμπειρογνώμονες της βιομηχανίας κάνναβης επεσήμαναν την αιτία αυτή από το καλοκαίρι, αλλά οι συμβουλές τους είχαν σε μεγάλο βαθμό αγνοηθεί. Δεν εντοπίστηκαν παρόμοιες περιπτώσεις οπουδήποτε εκτός της Βόρειας Αμερικής. Στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ευρώπη, για παράδειγμα, η ατμιζόμενη THC και τα πρόσθετα βιταμινών είναι παράνομα και η αγορά υπόκειται σε πολύ πιο αυστηρές ρυθμίσεις.
Η έξαρση του Evali συνέπεσε με αναφορές αύξησης των ποσοστών ατμίσματος από εφήβους στις ΗΠΑ, μια τάση που είχε αρχίσει μερικά χρόνια πριν, αλλά επιταχύνθηκε γρήγορα. Οι επικριτές κατέδειξαν τη δημοτικότητα των μυριάδων γεύσεων στα υγρά του ηλεκτρονικού τσιγάρου και την άνοδο κομψών και διακριτικών ατμιστικών προϊόντων, ιδιαίτερα του Juul.
Η ανταπόκριση των υπευθύνων χάραξης πολιτικής ήταν γρήγορη, με πρώτο το Σαν Φρανσίσκο και έπειτα με πολλές αμερικανικές πολιτείες να επιβάλλουν εκ των πραγμάτων απαγορεύσεις στις πωλήσεις αναγκάζονταν σημαντικούς εκπροσώπους της λιανικής να αποσύρουν τα προϊόντα από τα ράφια τους. Ενώ αυτές οι εξελίξεις περιορίζονταν σε μεγάλο βαθμό στις ΗΠΑ, η επακόλουθη παγκόσμια κάλυψη του θέματος από τα μέσα ενημέρωσης αναμφισβήτητα συνέβαλε στην απόφαση και άλλων χωρών να λάβουν αυστηρότερα μέτρα για το άτμισμα.
Η Ινδία ανακοίνωσε την απαγόρευση, ακολουθούμενη από τις Φιλιππίνες δύο χώρες με εκατομμύρια καπνιστές. Ο Καναδάς, όπου τα ηλεκτρονικά τσιγάρα είχαν πρόσφατα νομιμοποιηθεί, άρχισε να υποχωρεί από την προσέγγιση που είχε για τη μείωση των βλαβών και αρκετά γεωγραφικά διαμερίσματα ανακοίνωσαν σαρωτικούς περιορισμούς.
Το επίκεντρο τώρα στα περισσότερα μέρη του κόσμου είναι η προστασία των νέων, ιδιαίτερα των μη καπνιστών, από τη χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου παρόλο που οι έρευνες δείχνουν ότι το συστηματικό άτμισμα σε αυτή την ομάδα εξακολουθεί να είναι σπάνιο. Για τους 1,4 δισεκατομμύρια καπνιστές του κόσμου συχνά το ενδιαφέρον γίνεται δευτερευούσης σημασίας, παρά τις ενδείξεις ότι οι πρώην και οι τωρινοί καπνιστές αποτελούν τη συντριπτική πλειοψηφία των χρηστών ηλεκτρονικών τσιγάρων. Οι αναλυτές της αγοράς, οι οποίοι μέχρι πρόσφατα προέβλεπαν τη συνεχή ανάπτυξη της παγκόσμιας αγοράς ηλεκτρονικών τσιγάρων, είναι τώρα πολύ λιγότερο αισιόδοξοι.
Αλλά με το τέλος του 2019, υπάρχουν κάποιες καλές ειδήσεις. Για πρώτη φορά, η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας ανέφερε ότι η χρήση καπνού από τους άνδρες έχει σταματήσει να αυξάνεται παγκοσμίως. Τα ποσοστά χρήσης από τις γυναίκες άρχισαν να μειώνονται πριν από λίγο καιρό. Τα μέτρα ελέγχου του καπνού λειτουργούν.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι πρόσφατες μειώσεις στο κάπνισμα, αποδίδονται στη συμβολή του ατμίσματος. Μελέτες που δημοσιεύθηκαν το 2019 έδειξαν ότι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα βοηθούν τους καπνιστές να διακόψουν και να ωφελήσουν την καρδιαγγειακή τους υγεία. Ακόμη και στις ΗΠΑ, οι πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι η όποια άνοδος του νεανικού ατμίσματος συμπίπτει με την απότομη πτώση του καπνίσματος των νέων.
Ο ιδανικός συνδυασμός είναι οι αναλογικοί κανόνες ρύθμισης για τα ηλεκτρονικά τσιγάρα σε συνδυασμό με την αποτελεσματική εφαρμογή του ελέγχου του καπνού. Καθώς ξημερώνει μια νέα δεκαετία, περισσότερες χώρες πρέπει να επιτύχουν αυτή την ισορροπία. Εάν δεν το κάνουν, η ευκαιρία που παρουσιάζουν τα ηλεκτρονικά τσιγάρα θα χαθεί. Και πολλοί καπνιστές που αγωνίστηκαν να σταματήσουν και άλλοι που ίσως να μπορέσουν να διακόψουν με τη βοήθεια του ατμίσματος, θα απομακρυνθούν από το θάνατο και τις ασθένειες που προκαλεί ο καπνός.
